Analyserapport

Als we leerlingen willen leren dat schrijven een alledaagse bezigheid is, dan hebben ze veel schrijfkansen nodig. Daarnaast is het belangrijk dat je leerlingen laat zien dat ook wij als leraren moeite moeten doen om onze gedachten onder woorden te brengen. We maken daarbij ook fouten, beginnen ook opnieuw, luisteren naar raad van anderen …

Schrijfonderwijs vangt aan op jonge leeftijd. Kleuters grijpen en krijgen de kans om te ervaren dat dingen die je schrijft, blijvend zijn. Ze bootsen volwassenen na, ze krabbelen, proberen al tekenend iets te vertellen, gebruiken symbolen en letters, maken gebruik van invented spelling.

In de lagere leerjaren stimuleren we de leerlingen om hun ideeën op papier te zetten. Geen eenvoudige opdracht want de leerling staat er alleen voor en heeft het nog moeilijk om de gesproken taal om te zetten in de veel moeilijkere schriftelijke standaardtaal.

Ook in de hogere Leerjaren is het ondersteunen van het schrijfproces noodzakelijk zodat de leerlingen door middel van feedback tot een leesbaar product komen.

Schrijven is complex. Om die reden bieden we veiligheid door samen met de leerlingen teksten te schrijven of leerlingen samen een tekst te laten schrijven. Zelfstandig schrijven is een grote stap voor leerlingen van de basisschool.

Functionele schrijftaken hebben een schrijfdoel voor ogen. Dat kan incidenteel zijn bijvoorbeeld als leerlingen iets meemaken of binnen een bredere context waarbij het thema doorheen alle arrangementen met focus op taalontwikkeling loopt.

Een schrijfproces van oriënteren, plannen, formuleren, reviseren en reflecteren is lang en complex. Het vraagt verschillende schrijfbeurten, motiverende feedback en veel ondersteuning. Niet bij elke schrijftaak zijn al deze stappen essentieel.

Gebruik de strategieën van Zin in leren! Zin in leen! Laat kinderen vanaf 2,5 jaar kennismaken met deze schrijfstrategieën. Help leerlingen de schrijfstrategieën te kiezen en ontwikkelen op jouw initiatief. Reflecteer over de beste keuze voor een strategie zodat leerlingen steeds zelfstandiger het schrijfproces kunnen doorlopen.

Concretiseringen hiervan zijn bijvoorbeeld:

• Vat de brainstorm met je kleuters samen in een mindmap. 
• Model hoe je een mail stuurt naar een collega.
• Bedenk samen met je klas de inhoud van de brief naar de Sint. 
• ...

1. Geef uitgebreide schrijfkansen op papier en digitaal.
2. Zorg voor een schrijfdoel en echt lezerspubliek.
3. Geef systematische instructie in schrijfstrategieën.
4. Oefen verschillende tekstsoorten.
5. Geef expliciete instructie in genre- en tekstkenmerken.
6. Leer zinnen combineren tot complexere zinnen.
7. Ondersteunen het schrijfproces tot in het zesde leerjaar.
8. Geef gepersonaliseerde, individuele instructie en ondersteuning.
9. Zorg voor veel leerling-leerling en leerling-leraar interactie.
10. Integreer media.

• Op onze PRO.-site vind je handvatten voor effectief schrijfonderwijs.
• Op deze website vind je een  handreiking bij schrijfonderwijs.
• In deze publicatie lees je wat werkt in schrijfonderwijs aan laaggeletterde anderstalige jongeren.

In de ZILL-BIB vind je een aantal voorbeelden.