Elk onderwijsarrangement voor tijd is doelgericht en vertrekt vanuit een focus met een aantal evalueerbare en/of observeerbare doelen en impliceert dat al van bij de voorbereiding van het onderwijsarrangement nagedacht wordt over de evaluatie van leerlingen.
Variant op ‘ De strandbal ’: Op een strandbal brengt de leraar verschillende stukken doorschijnend plastic aan door het stuk plastic met 3 randen vast te kleven. Achter het plastic worden afbeeldingen van historische elementen uit de omgeving gestopt. De leerlingen staan in een kring en gooien de bal naar elkaar. De leerling die de bal vangt bekijkt de afbeelding waar zijn rechterduim het dichtst bij is en toont het ook aan de andere leerlingen. De leerling hangt de foto bij de overeenkomstige periode op de tijdband. Als de leerling het antwoord niet weet, geeft hij de bal aan de leerling links van hem en vraagt hem om te helpen. De bal wordt naar een volgende leerling gegooid, enzovoort.
In de evaluatiebox vind je inspirerende evaluatie-instrumenten om breed te evalueren, gestandaardiseerde proeven en gevalideerde toetsen.
Het is van belang om als leraar aandacht te besteden aan de taalontwikkeling van de leerlingen gedurende de hele dag, dus ook bij elke onderwijsarrangement in verband met tijd en ruimte. Taalgericht onderwijs is onderwijs waarin je, naast aandacht voor inhouden, ook voldoende en expliciet aandacht hebt voor taal.
Praktijkvoorbeeld : De leerlingen verinnerlijken de namen van de seizoenen en de maanden van het jaar via muzische werkvormen met de mogelijkheid tot muzische expressievormen.
Thematiseren betekent het laten groeien van een stroom van betekenisvolle onderwijs-arrangementen rond een onderwerp uit de (leef)wereld van de kinderen. Die onderwerpen zijn levensnabij en nodigen leerling én leraar uit om — gedurende een bepaalde periode — intensief en actief een (nieuw) stukje wereld te verkennen, te onderzoeken, te grijpen en te begrijpen. Het aanbod vormt een samenhangend geheel van rijke ervaringskansen. De samenhang draagt ertoe bij dat leerlingen een gezamenlijk kader opbouwen om samen te spelen, leren, denken, onderhandelen en betekenis te geven. Leerlingen worden als het ware ondergedompeld en krijgen voldoende tijd en ruimte om vanuit hun identiteit en culturele context deel te nemen aan de wereld en die samen verder te onderzoeken. Bij ‘ Thematisch werken en belangstellingscentra ’ lees je hier mee over.
Het leerplan stelt ook duidelijke cursorische inhouden voorop. De verschillende concepten en vaardigheden met betrekking tot tijd dienen stap na stap opgebouwd te worden, aangepast aan het niveau van de leerlingen.
Tijdkaders als een daglijn, weeklijn, verschillende soorten kalenders tot levenslijn, eeuwband, eeuwenband, tijdband … ondersteunen de opbouw van diverse concepten met betrekking tot ‘tijd’. Schoolafspraken rond tijdkaders vereenvoudigen het werk van elke dag en daartoe reiken we hierbij alvast enkele inspirerende tools aan om aan de slag te gaan.
Praktijkvoorbeeld : In de derde graad wordt de tijdband inductief opgebouwd vanuit de voorkennis van de leerlingen. Ze maken eerst een eigen periodisering om nadien tot een algemene afspraak van perioden te komen.
Op de Zill-site vind je inspirerende praktijkvoorbeelden in de Zill-bib.
De PRO.-site mens en maatschappij biedt jou wegwijzers naar:
· enkele belangrijke te operationaliseren principes bij het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van onderwijsarrangementen
· informatie over de ontwikkeling van het tijdbegrip, ondersteund door het gebruik van tijdkaders, ruimtekaders en verkeerskaders
· informatie over leerlingen evalueren voor mens en maatschappij
Op de evaluatiebox basisonderwijs vind je ter illustratie evaluatie-instrumenten om breed te evalueren.